สายตายาวคืออะไร? เข้าใจสาเหตุ อาการ และการรักษา

สายตายาว เป็นปัญหาด้านสายตาที่มักเกิดกับผู้ที่มีอายุเพิ่มมากขึ้น ซึ่งส่งผลต่อการทำกิจวัตรประจำวันได้ไม่สะดวกเหมือนเมื่อก่อน เช่น การอ่านหนังสือ หรือการใช้โทรศัพท์ เป็นต้น ภาวะสายตายาวจะทำให้มองเห็นภาพหรือวัตถุระยะใกล้ไม่ชัดเจน อาจรู้สึกเคืองตาหรือปวดหัว จากการที่ต้องเพ่งสายตาเป็นระยะเวลานาน ซึ่งส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน และทำให้คุณภาพชีวิตลดลงได้ ด้วยเหตุนี้เอง Dr. Ouise Eye Clinic จึงจะพามารู้จักภาวะนี้กันมากยิ่งขึ้น ทั้งสาเหตุ อาการที่เกิดขึ้น ขั้นตอนการวินิจฉัยจากจักษุแพทย์ วิธีการรักษา รวมถึงแนะนำการดูแลสุขภาพตาสำหรับผู้มีสายตายาว เพื่อให้ทุกคนสามารถดูแลรักษาสายตาของตนเองได้อย่างเหมาะสม และลดความเสี่ยงที่อาจทำให้มีอาการที่รุนแรงขึ้นได้ในระยะยาว

สายตายาว (Hyperopia) คืออะไร

สายตายาว (Hyperopia) คือ ภาวะที่มีความผิดปกติทางสายตา ไม่สามารถมองเห็นวัตถุที่อยู่ใกล้ตัวได้อย่างชัดเจน แต่สามารถมองเห็นสิ่งที่อยู่ระยะไกลได้เป็นอย่างดี ซึ่งเกิดจากการหักเหของแสงที่ไม่กระทบเข้าสู่จอประสาทตาโดยตรง แต่มีการตกกระทบที่บริเวณหลังจอประสาทตา ทำให้เกิดการมองเห็นภาพจากระยะใกล้ไม่ชัดเจน

สายตายาวตามอายุ (Presbyopia)

สายตายาวตามอายุ (Presbyopia) เป็นภาวะที่มักเกิดขึ้นกับผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป เนื่องจากการสูญเสียความยืดหยุ่นของเลนส์ตาตามอายุที่เพิ่มมากขึ้น ทำให้ไม่สามารถโฟกัสภาพระยะใกล้ได้ดีเหมือนเดิม และส่งผลต่อคุณภาพชีวิตที่ลดลงได้ ไม่ว่าจะเป็นการอ่านหนังสือหรือการใช้โทรศัพท์สมาร์ทโฟน เป็นต้น

สายตายาวโดยกำเนิด (Hyperopia)

สายตายาวโดยกำเนิด (Hyperopia) เป็นภาวะที่เกิดจากความผิดปกติของโครงสร้างลูกตา เช่น กระบอกตาสั้นกว่าปกติ หรือกระจกตามีความโค้งน้อยเกินไป เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้การตกกระทบของแสงผิดตำแหน่งไปจากเดิม ซึ่งโดยปกติแล้วภาวะนี้มักไม่แสดงอาการในช่วงแรกเพราะกล้ามเนื้อตาของเด็กมีความยืดหยุ่นสูง สามารถเพ่งสายตาตามธรรมชาติเพื่อปรับโฟกัสสำหรับการวัตถุระยะใกล้ได้เป็นอย่างดี แต่เมื่อมีอายุเพิ่มขึ้นกล้ามเนื้อตาจะค่อย ๆ เสื่อมลง พร้อมกับอาการของสายตายาวที่เด่นชัดแสดงขึ้นมา

สาเหตุของสายตายาว

สาเหตุของสายตายาว เกิดได้จากความผิดปกติภายในโครงสร้างดวงตา ที่ส่งผลทำให้แสงไม่สามารถตกกระทบลงบนจอประสาทตาได้อย่างเหมาะสม ซึ่งมีปัจจัยหลัก ๆ ดังต่อไปนี้

ความยาวของลูกตา

ความยาวของลูกตา หากมีกระบอกตาที่สั้นกว่าปกติ อาจส่งผลให้แสงที่กระทบเข้าสู่ดวงตาเกิดการหักเหเข้าสู่บริเวณหลังจอประสาทตา แทนการตกกระทบลงจุดโฟกัสของจอประสาทตา ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้มองเห็นภาพระยะใกล้ไม่ชัดเจน

ความโค้งของกระจกตา

ความโค้งของกระจกตา มีลักษณะเช่นเดียวกับความผิดปกติของความยาวลูกตา หากกระจกตามีความโค้งน้อยเกินไป จะทำให้ไม่สามารถหักเหแสงได้อย่างมีประสิทธิภาพ และนำไปสู่ภาวะสายตายาวในที่สุด

ความโค้งของเลนส์แก้วตา

ความโค้งของเลนส์แก้วตา หากมีลักษณะที่โค้งน้อยเกินไป อาจทำให้เลนส์ตาไม่สามารถหักเหแสงเข้าสู่จอประสาทตาได้เพียงพอ จนเกิดอาการมองเห็นภาพระยะใกล้ไม่ชัดเจนขึ้นได้

กรรมพันธุ์

กรรมพันธุ์ หากคนในครอบครัวมีประวัติสุขภาพด้านสายตา อาจเพิ่มโอกาสที่บุตรหลานจะได้รับการถ่ายทอดความผิดปกตินี้ด้วยเช่นเดียวกัน

อาการของสายตายาว

อาการของสายตายาว ที่พบได้บ่อยมักมีลักษณะดังต่อไปนี้

• มองเห็นสิ่งที่อยู่ใกล้ไม่ชัดเจน หรือมองเห็นเป็นภาพเบลอเลือนลาง
• มีอาการตาล้า ปวดศีรษะ เวียนหัว หลังการใช้สายตาจดจ้องเป็นเวลานาน
• ไม่สามารถมองเห็นได้ชัดเจนในช่วงเวลากลางคืน หรือพื้นที่ที่มีแสงน้อย
• ดวงตามีอาการไวต่อแสง หรือมีอาการแสบตาหากต้องอยู่ในสภาวะที่มีแสงจ้า
• ใช้ชีวิตประจำไม่สะดวกมากขึ้น เช่น การขับรถ การอ่านหนังสือ และเดินสะดุดบ่อยครั้ง เป็นต้น

การวินิจฉัยสายตายาว

การวินิจฉัยสายตายาว สามารถแบ่งได้เป็น 2 รูปแบบดังต่อไปนี้

การตรวจวัดสายตาโดยจักษุแพทย์

การตรวจวัดสายตาโดยจักษุแพทย์ ในขั้นตอนเบื้องต้นจักษุแพทย์จะทำการซักประวัติ เพื่อสอบถามรายละเอียดที่เกี่ยวข้องภาวะด้านสายตา ทั้งอาการที่เกิดขึ้น กิจกรรมในชีวิตประจำวัน ไปจนถึงประวัติทางการแพทย์ของบุคคลในครอบครัว เพื่อทำการประเมินความผิดปกติ และวางแผนการรักษาที่เหมาะสมให้ผู้เข้ารับการตรวจในแต่ละบุคคล

เครื่องมือและเทคโนโลยีในการวินิจฉัย

เครื่องมือและเทคโนโลยีในการวินิจฉัย หลังทำการซักประวัติ จักษุแพทย์ทดสอบความสามารถด้านการมองเห็นโดยละเอียดของผู้เข้ารับการตรวจ โดยการใช้เครื่องมือหลัก ๆ ดังต่อไปนี้

• ตรวจวัดการมองเห็น (Visual Acuity Test) : เป็นการประเมินความสามารถในการมองเห็นทั้งระยะใกล้ และระยะไกล โดยการใช้แผ่นทดสอบสายตา (Snellen Chart) ที่มีชุดตัวเลขทั้งหมด 8 แถว ซึ่งเรียงลำดับตั้งแต่ตัวอักษรขนาดใหญ่ ไปจนถึงตัวอักษรขนาดเล็ก
• ตรวจวัดค่าสายตา (Refraction Test) : เป็นการตรวจวัดเพื่อหาค่าสายตา ผู้เข้ารับการตรวจจะต้องทดสอบอ่านแผ่นภูมิวัดสายตา ผ่านเครื่องมือ Phoropter และเลนส์สายตาหลายระยะ โดยมีผู้เชี่ยวชาญจะคอยปรับเปลี่ยนเลนส์ที่เหมาะสมที่สุด และทำให้ผู้เข้ารับการตรวจสามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน
• ตรวจวัดความโค้งของกระจกตา (Keratometry) : เพื่อประเมินประสิทธิภาพในการหักเหแสงเข้าสู่จอประสาทตา ที่สามารถบ่งบอกได้อย่างชัดเจนถึงปัญหาด้านสายตา ไม่ว่าจะเป็นปัญหาสายตายาว สายตาสั้น หรือสายตาเอียง

วิธีการรักษาและแก้ไขสายตายาว

วิธีการรักษาและแก้ไขสายตายาว มีหลายรูปแบบให้เลือกรักษาตามความต้องการ รวมถึงตามความเหมาะสมของแต่ละบุคคล ไม่ว่าจะเป็น

แว่นตา

แว่นตา เป็นวิธีรักษายอดนิยมที่ช่วยแก้ไขปัญหาด้านสายตา โดยมีผลข้างเคียงน้อย และมีความปลอดภัยสูง มีขั้นตอนง่าย ๆ คือ หลังการตรวจวัดเพื่อหาค่าสายตา จักษุแพทย์จะนำค่าสายตาที่ได้ มาผลิตเป็นเลนส์ที่แก้ไขปัญหาสายตาได้อย่างเหมาะสม โดยผู้เข้าใช้บริการตัดแว่น สามารถปรับแต่งหรือเลือกเลนส์ที่ต้องการได้ ซึ่งมีทั้งเลนส์ชั้นเดียว (Single Lenses) หรือเลนส์สำหรับมองใกล้ เลนส์สองชั้น (Bifocals Lenses) หรือเลนส์สำหรับมองระยะไกล รวมถึงเลนส์โปรเกรสซีฟ (Progressive Lenses) ที่สามารถมองได้ชัดเจนในทุกระยะ

คอนแทคเลนส์

คอนแทคเลนส์ เป็นหนึ่งในทางเลือกการแก้ไขปัญหาสายตายาว ซึ่งมีลักษณะการตรวจวัดที่เหมือนกับการใช้แว่นตา ผู้เข้าใช้บริการสามารถนำค่าสายตาที่ได้มาอ้างอิงสำหรับการเลือกซื้อคอนแทคเลนส์ โดยวัสดุของเลนส์มีให้เลือกหลายรูปแบบ ทั้งแบบชนิดรายวัน หรือชนิดรายเดือน

การผ่าตัดแก้ไขสายตา

การผ่าตัดแก้ไขสายตา เป็นอีกหนึ่งวิธีการรักษาที่จักษุแพทย์จะทำการพิจารณาถึงความเหมาะสมในแต่ละบุคคล โดยรูปแบบที่ได้รับความนิยมมีดังต่อไปนี้

• LASIK : เป็นการผ่าตัดเลเซอร์แก้ไขความโค้งของกระจกตาให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม เพื่อให้การหักเหของแสง สามารถตกกระทบเข้าสู่จอประสาทตาในตำแหน่งที่ถูกต้อง
• PRK (Photorefractive Keratectomy) : เป็นการผ่าตัดเลเซอร์ที่คล้ายคลึงกับรูปแบบ LASIK แต่จะมีการลอกผิวกระจกตาด้านบนออก และใช้เลเซอร์เพื่อปรับความโค้งกระจกตา
• ICL (Implantable Collamer Lens) : เป็นรูปแบบการผ่าตัดที่มีการฝั่งเลนส์ในดวงตาชนิดถาวร เพื่อช่วยปรับการมองเห็นให้ชัดเจน โดยวิธีนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาค่าสายตาที่ซับซ้อน หรือไม่สามารถรักษาด้วยวิธี LASIK และ PRK ได้

การดูแลสุขภาพตาสำหรับผู้มีสายตายาว

การดูแลสุขภาพตาสำหรับผู้มีสายตายาว เพื่อชะลอปัญหาค่าสายตาที่อาจรุนแรงขึ้น มีวิธีดังนี้

• สวมใส่แว่นตา หรือคอนแทคเลนส์ที่เหมาะสมกับค่าสายตา เพื่อปรับการมองเห็นให้ชัดเจน และลดการจดจ้องหรือเพ่งสายตา ที่อาจทำให้เกิดอาการตาล้า ปวดศีรษะได้
• หมั่นพักสายตาสม่ำเสมอ เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อตาได้พัก และลดอาการตาล้าหรือปวดตาจากการใช้สายตาอย่างหนัก
• หลีกเลี่ยงการใช้สายตาในพื้นที่แสงน้อย ซึ่งอาจทำให้ดวงตาทำงานอย่างหนัก และเกิดอาการเมื่อยล้าได้ง่าย
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอาหารที่มีส่วนผสมของสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยรบำรุง และลดความเสี่ยงของการเกิดโรคตา
• เข้ารับการตรวจวัดสายตาต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี เพื่อคอยเช็กสุขภาพตา และตรวจดูความเปลี่ยนแปลงของค่าสายตา

คำถามที่พบบ่อย (FAQ) เกี่ยวกับสายตายาว

สายตายาวแตกต่างจากสายตาสั้นอย่างไร?

สายตายาวแตกต่างจากสายตาสั้น ตามลักษณะดังนี้

• สายตายาว : ภาวะที่สามารถมองเห็นระยะไกลได้เป็นอย่างดี แต่ไม่สามารถมองเห็นใกล้ได้อย่างชัดเจน เนื่องจากปัจจัยของการหักเหแสงที่ตกกระทบลงบริเวณหลังจอประสาทตา
• สายตาสั้น : ภาวะที่มองเห็นระยะใกล้ชัด แต่มองระยะไกลภาพที่เห็นจะมีความเบลอ หรือเลือนลาง จากปัจจัยการหักเหของแสงที่ตกกระทบบริเวณหน้าจอประสาทตา

สายตายาวสามารถรักษาให้หายขาดได้หรือไม่?

สายตายาว ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถปรับปรุงการมองเห็นด้วยการใช้แว่นตา คอนแทคเลนส์ที่เหมาะสมกับค่าสายตา รวมถึงการผ่าตัดเลเซอร์ เพื่อให้การมองเห็นมีคุณภาพมากยิ่งขึ้น

เด็กเล็กก็มีโอกาสเป็นสายตายาวได้หรือไม่?

เด็กเล็ก สามารถเกิดภาวะสายตายาว ซึ่งอาจเกิดขึ้นจากภาวะสายตายาวโดยกำเนิด ที่ตอนเด็กอาจยังไม่แสดงอาการ แต่เมื่อโตขึ้นกล้ามเนื้อตาจะเริ่มเสื่อมถอยลง และแสดงอาการที่บ่งบอกถึงภาวะสายตายาวออกมาได้ในที่สุด

ปรึกษาจักษุแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

บทความโดย

หมออุ๊ย แพทย์หญิง วชิรา สนธิไชย

จักษุแพทย์เฉพาะทางด้านการแก้ไขปัญหาสายตาและเลนส์โปรเกรสซีฟ 

สาขาของเรา

• DR.OUISE EYE CLINIC 
  ที่ตั้ง ซอยพหลโยธิน 92 ตำบลประชาธิปัตย์ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี 12130
  เปิดบริการทุกวัน 10.00-18.00 น.

• DR.OUISE EYE SPECIALIST
  ห้าง Fashion Island ชั้น 2 ห้องเลขที่ 2040B 
  เลขที่ 587,589,589/7-9 ถนนรามอินทรา แขวงคันนายาว เขตคันนายาว กทม 10230
  เปิดบริการทุกวัน 10.00-22.00 น.